Mae’r angen am ganfod pwyntiau gwerthu unigryw (USP’s) yn bwysicach nag erioed yn y sector laeth gan  fod y cyflenwad llaeth traddodiadol yn cael ei effeithio gan farchnadoedd ansicr a phrisiau llaeth cyfnewidiol.



Yfed gwydred o laeth yw'r diod noswylio fwyaf poblogaidd ar gyfer y rhai sydd yn cael trafferth cysgu, ac mae yna reswm da dros hyn. Mae melatonin, sef hormon sy'n cael ei gynhyrchu yn naturiol mewn llaeth buwch yn medru helpu rheoli cylchred cysgu a deffro. Mae ymchwil diweddar yn dangos bod melatonin yn cael ei gynhyrchu gan y fuwch ar grynodiad uwch yn ystod y nos gan fod yna lai o olau yn taro llygaid y fuwch, sydd yn achosi i'w chorff gynhyrchu fwy o felatonin.



Mae dau ffermwr llaeth yn ardal Pen-y-bont ar Ogwr yn rhan o brosiect EIP a all ddod o hyd i’r system godro orau i gynyddu melatonin yn llaeth y fuches. Mae’r ddwy fferm yn systemau llaeth 3 gwaith y dydd sy’n godro eu buches gyfan bob wyth awr. Ar hyn o bryd mae’r llaeth i gyd yn cael ei gyfuno gyda’i gilydd, ond yn y prosiect 13 mis hwn, bydd llaeth a gynhyrchir yn ystod y dydd ac yn y tywyllwch yn cael eu samplu ar wahân.



Er mwyn brandio llaeth ar gyfer ei rinweddau annog cwsg, mae'n rhaid i lefelau cael ei fesur yn 1mg neu fwy o felatonin i bob 250g o laeth. Bydd y prosiect yn penderfynu a fydd llaeth a gasglir yn ystod y nos yn cyrraedd y lefel hwn. Bydd yr holl amrywiadau tymhorol (haf/golau gaeaf), ffactorau amgylcheddol (siediau/goleuo), a ffactorau eraill megis maeth yn cael eu hystyried wrth fonitro lefelau melatonin.



Gallai'r prosiect rhoi cyfle i ffermwyr ystyried datblygu cynnyrch llaeth premiwm gyda gwerth ychwanegol a chystadleuol yn y sector llaeth yng Nghymru o gyflawni canlyniad o’r fath.