Grŵp o barasitiaid yw Cryptosporidiwm sy’n heintio llwybrau gastroberfeddol nifer o rywogaethau, gan gynnwys gwartheg, defaid, geifr, moch, ieir, ceffylau a cheirw, ond gall hefyd effeithio ar iechyd dynol. Felly, gall lleihau’r achosion o Gryptosporidiwm mewn da byw fod yn fantais ddeublyg, gan wella iechyd a chynhyrchiant anifeiliaid yn ogystal â lleihau halogiad yr amgylchedd, sy’n arwain at leihad mewn peryglon iechyd dynol.



Mae yna lefel isel o ddealltwriaeth o hyd ynghylch y dyfalbarhad, llwybrau trosglwyddo a’r opsiynau rheoli sydd ar gael ynglŷn â Chryptosporidiwm mewn defaid. Yn nodweddiadol, mae haint yn arwain at gyfradd marwolaeth uchel i ŵyn sydd o dan fis oed a diffyg cyflwr mewn ŵyn. Mae graddfa’r colledion cynhyrchu i’r diwydiant defaid o ganlyniad i Gryptosporidiwm yn anhysbys.



Mae pedwar ffermwr o Bowys wedi adnabod Cryptosporidiwm mewn lloi ac ŵyn ar eu ffermydd dros y blynyddoedd diwethaf ac maen nhw nawr yn ymgymryd â phrosiect, sy’n para dwy flynedd, i ganfod presenoldeb a tharddleoedd y parasitiaid ar eu ffermydd. Maent yn gobeithio cynyddu eu dealltwriaeth o’r llwybrau lle mae’r parasitiaid yn cael eu trosglwyddo ymysg defaid, yn ogystal ag adnabod y camau y gallant gymryd i reoli ac atal y clefyd mewn defaid.



Canlyniadau Posibl



Adnabyddiaeth o darddleoedd posibl haint Cryptosporidiwm ar ffermydd.

Datblygu dealltwriaeth o gyffredinolrwydd Cryptosporidiwm o fewn amgylchedd fferm.

Dilyn dulliau a fydd yn rheoli neu’n atal heintio Cryptosporidiwm a’n rhannu’r dulliau hyn gyda’r diwydiant amaethyddol ehangach.

Darparu argymhellion ynglŷn â’r dulliau ymyrraeth posibl i leihau risg a chyffredinolrwydd Cryptosporidiwm mewn dŵr wyneb, gan gyfeirio’n benodol at systemau defaid a gwartheg yng Nghymru.