Gele vangplaten voor het monitoren van vliegende plagen en nuttigen in tomatenserres. Gele vangplaten worden standaard gebruikt in tomatenserres, hiermee kunnen witte vlieg (Trialeurodes vaporariorum en Bemisia tabaci), Macrolophus pygmaeus en Nesidiocoris tenius gemonitord worden. Gevleugelde insecten kunnen tijdens het scouten snel opvliegen, waardoor ze moeilijk te herkennen zijn. Door vangplaten op te hangen in het gewas, is snel duidelijk welke vliegende plagen, maar ook nuttigen, in de serre aanwezig zijn, zelfs bij lage aantallen. De insecten hebben verschillende eigenschappen waardoor hun aantallen op de vangplaat in verschillende verhoudingen de reële populatie voorstellen. Adulten van Bemisia tabaci vliegen bijvoorbeeld minder snel op dan adulten van de kaswittevlieg, waardoor ze minder op de vangplaten te zien zijn. Ook de hoogte waarop de vangplaat wordt opgehangen bepaald in welke hoeveelheden insecten gevangen worden. Daarom worden vangplaten best standaard ter hoogte van de kop opgehangen. Minstens 40 gele vangplaten per hectare, d.w.z. 1 vangplaat per 250 m², zijn nodig om een betrouwbaar beeld te verkrijgen van de populaties in je tomatenteelt. Afhankelijk van de plaagdruk kan je de vangplaten het best wekelijks of om de twee weken bekijken en vervangen. Ook een drietal dagen na een bespuiting worden ze het best vervangen, om na te gaan of de behandeling effectief was. Tel plagen (witte vliegen) én nuttigen (roofwantsen). Het aantal nuttigen op de vangplaat helpt om in te schatten of een plaag onder controle is of niet. Het is de predator/prooi verhouding die bepaalt of je extra biologische bestrijders moet inzetten of dat je chemisch moet ingrijpen. Om alle informatie, die verzameld wordt tijdens het monitoren, optimaal te kunnen gebruiken, is het aan te raden om dit op een visuele manier voor te stellen. Het opmaken van een grid chart is hierbij een interessant hulpmiddel (Figuur 4). Een grid chart is een schematisch overzicht van de serre waarop alle rijen en paalnummers zijn weergegeven. Elke vangplaat wordt wekelijks of om de twee weken geteld en krijgt vervolgens een kleurcode voor elke plaag en nuttige. Door dit weer te geven op een plattegrond van het bedrijf, zie je duidelijk in welke zone zich een probleem stelt. Door dit vervolgens op te volgen in de tijd, zie je de evolutie van de plaag of nuttigen. Op deze gegevens kan je je baseren om een beslissing te maken in verband met een behandeling.

Estrategias de instalación del depredador Aphidoletes aphidimyza como herramienta complementaria para el control biológico de pulgones en cultivos hortícolas de invernadero en el sur de España. Los adultos de A. aphidimyza son excelentes buscadores las colonias de pulgones, en las cuales la hembra deposita los huevos. Las larvas de color anaranjado son las que tienen capacidad depredadora, actúan inyectando una toxina al pulgón al que paraliza, disolviendo su contenido para consumirlo posteriormente. La ventaja es que es capaz de depredador sobre diferentes especies de pulgones, con independencia de su tamaño. Ese depredador se utiliza como herramienta siempre combinada con el uso de parasitoides para control biológico de pulgones. Su utilización en los cultivos está limitada, ya que lo adultos tienen actividad nocturna y no trabajan con temperaturas por debajo de los 15-16ºC. La época más idónea de suelta es a finales de febrero- principio de marzo. Dado que su instalación es lenta, se aborda como una estrategia preventiva que consiste en el uso de contenedores, en cuyo interior se depositan 1000 pupas sobre una capa de sustrato humedecido. Estos contenedores deben tener aperturas (aprox. 1 cm), que permitan la salida de los adultos a medida que emergen y van localizando la colonia de pulgones en el cultivo. El número de contenedores estimados es entre 6-8 por hectáreas.

Estrategias de instalación del depredador Aphidoletes aphidimyza como herramienta complementaria para el control biológico de pulgones en cultivos hortícolas de invernadero en el sur de España. Los adultos de A. aphidimyza son excelentes buscadores las colonias de pulgones, en las cuales la hembra deposita los huevos. Las larvas de color anaranjado son las que tienen capacidad depredadora, actúan inyectando una toxina al pulgón al que paraliza, disolviendo su contenido para consumirlo posteriormente. La ventaja es que es capaz de depredador sobre diferentes especies de pulgones, con independencia de su tamaño. Ese depredador se utiliza como herramienta siempre combinada con el uso de parasitoides para control biológico de pulgones. Su utilización en los cultivos está limitada, ya que lo adultos tienen actividad nocturna y no trabajan con temperaturas por debajo de los 15-16ºC. La época más idónea de suelta es a finales de febrero- principio de marzo. Dado que su instalación es lenta, se aborda como una estrategia preventiva que consiste en el uso de contenedores, en cuyo interior se depositan 1000 pupas sobre una capa de sustrato humedecido. Estos contenedores deben tener aperturas (aprox. 1 cm), que permitan la salida de los adultos a medida que emergen y van localizando la colonia de pulgones en el cultivo. El número de contenedores estimados es entre 6-8 por hectáreas.

Teloppervlakte van een gele vangplaat voor een betrouwbare monitoring van witte vlieg en Macrolophus pygmaeus in tomaat. Een gele vangplaat voor de monitoring van vliegende insecten in de tomatenteelt heeft standaard een afmeting van 25 op 10 cm. Niets zegt dat dit de optimale grootte is om betrouwbare tellingen van deze insecten te verkrijgen. Zitten er zeer veel insecten op de vangplaat dan kan je wellicht een kleinere oppervlakte tellen en omgekeerd. Deze hypothese hebben we onderzocht aan de hand van een uitgebreide fotodataset van vangplaten uit de tomatenteelt met weinig en met zeer veel witte vliegen (Trialeurodes vaporariorum) en Macrolophus pygmaeus. Deze vangplaten werden onderverdeeld in vele kleinere vakjes en witte vlieg en Macrolophus pygmaeus werden geteld per vakje. Met behulp van een statistische analysemethode werd bepaald hoeveel vakjes je nu precies moet tellen om toch nog een betrouwbare telling te verkrijgen van deze twee insecten. Uit de geanalyseerde data blijkt hoe meer witte vliegen op de vangplaat, hoe kleiner de oppervlakte van de vangplaat die je moet tellen om een hoge nauwkeurigheid van de data te behouden. Het continu bijstellen en registreren van de noodzakelijke teloppervlakte wordt echter al snel te complex voor de telers en scouters in de serre. We stellen daarom eenvoudig dat je tot 50 witte vliegen de volledige vangplaat telt en vanaf 50 witte vliegen slechts 30% van de oppervlakte van de vangplaat. Selecteer telkens dezelfde oppervlakte op iedere vangplaat en noteer wanneer er 30% wordt geteld. Zo kan je achteraf de tellingen corrigeren naar de totale oppervlakte. Onderzoek heeft aangetoond dat het aantal Macrolophus roofwantsen op een vangplaat heel variabel kan zijn. De vangstkans is ook een pak kleiner dan witte vlieg. Hier is de regel zeer simpel: tel de volledige vangplaat. Er zijn al zeer veel roofwantsen nodig vooraleer je de noodzakelijke teloppervlakte kan verminderen.

Uitzetstrategie voor Macrolophus pygmaeus in paprikaserres. Macrolophus pygmaeus kan zich op paprika in stand houden zonder de aanwezigheid van prooien. Deze nuttige voedt zich met verschillende plaagsoorten zoals trips, witte vlieg en bladluizen en moet preventief uitgezet worden zodat hij plagen kan aanvallen vanaf het moment dat ze in de serre opduiken. Macrolophus pygmaeus moet geïntroduceerd worden aan een densiteit van minstens 1 wants per m² serre en dit snel na het planten, bij voorkeur binnen de week, om voldoende tijd te voorzien voor populatieopbouw en verspreiding voordat plagen opduiken. De uitzetting moet gebeuren op verschillende locaties in de serre en op elke locatie op een aantal planten. Vier uitzetlocaties per 500m² serre zijn een goede vuistregel. De eerste M. pygmaeus generatie (±7 weken) moet bijgevoederd worden om een snelle populatieopbouw te garanderen. Artemia spp. cysten geven de beste resultaten en moeten om de twee weken worden toegediend aan een hoeveelheid van 0.04g per plant, te beginnen op de dag van introductie en vervolgens nog drie keer. Voedsel moet vollevelds worden toegediend om de verspreiding van de roofwantsen in de serre te bespoedigen. Bladluiscontrole door M. pygmaeus wordt aanzienlijk verbeterd door het wegsnijden van de onderste bladeren aan de paprikaplanten. De lengte van het gebladerte zou ten allen tijde op 160cm-190cm moeten gehouden worden. Dit kan door één keer per maand tot 160cm te snoeien en de planten vervolgens te laten groeien tot het gebladerte een lengte van 190cm bereikt. Snoeien van de onderste bladeren verbetert mogelijk ook de biologische controle door bladluispecialisten en van rupsen door M. pygmaeus. Het effect van snoeien op paprikaproductie is beperkt en indien aanwezig, eerder positief voor de totale productie.

De verbeterde controle van bladluis door Macrolophus pygmaeus in paprika met behulp van bladpluk. Bladluis kan bestreden worden met behulp van Macrolophus pygmaeus. Deze generalist vinden we meestal terug in de kop van de plant terwijl bladluis zich over de hele lengte van het gewas verspreidt. Omdat Macrolophus zich ook kan voeden met andere plagen of plantmateriaal is het belangrijk dat de bladluis en Macrolophus dicht bij elkaar voorkomen. In de paprikateelt kan hiervoor gezorgd worden door een deel van de bladeren weg te nemen onderaan de planten. De bladluizen zijn dan genoodzaakt om naar hoger in het gewas te verplaatsen. Dit maakt Macrolophus als natuurlijke vijand efficiënter omdat het gemakkelijker wordt om een prooi te vinden. De beste resultaten om bladluis te bestrijden worden geboekt bij een bladpluk waarbij 130 tot 160 cm van het gewas over blijft. De productie en aantal geproduceerde vruchten ligt het hoogst bij bladpluk van 160 tot 190 cm en liggen ook hoger dan wanneer niet wordt ingegrepen. Er wordt aangeraden om tweewekelijks blad te plukken tot 160 cm blad overblijft. Voor een geoefende werkkracht kan dit heel snel gaan en het zorgt ervoor dat de bladluizen gecontroleerd worden door Macrolophus. Chemisch ingrijpen tegen deze plaag kan dan vermeden worden.

Optimale vangplaatdensiteit voor het monitoren van witte vlieg in tomaat. Gele vangplaten worden standaard gebruikt in teelt van kasgroenten om vliegende plaaginsecten (witte vliegen, trips, bladluizen) te monitoren. Ook nuttigen zoals de roofwantsen Macrolophus pygmaeus and Nesidiocoris tenuis worden aangetrokken door deze vangplaten en kunnen gemonitord worden. Voor de meeste insecten neemt de precisie van de monitoring toe met een hoger aantal gele vangplaten. Voor commerciële tomatentelers is de intensiteit van de monitoring echter niet enkel een kwestie van precisie, maar ook van kosten en baten. Zo is het wekelijks of tweewekelijks handmatig tellen van de witte vliegen op vangplaat heel arbeidsintensief. In de praktijk wordt daarom vaak gemonitord met minder vangplaten en/of aan een lagere frequentie dan aanbevolen voor de beste betrouwbaarheid. De optimale vangplaatdensiteit voor de kaswittevlieg (Trialeurodes vaporariorum) werd bepaald onder Belgische tomatenteelt omstandigheden. Dit onderzoek toonde aan dat minstens 40 gele vangplaten per hectare, d.w.z. 1 vangplaat per 250 m², nodig zijn om een betrouwbaar beeld te verkrijgen van de wittevliegpopulatie in je tomatenteelt. Dat komt neer op 1 vangplaat om de 10 rijen en binnen de rij ongeveer om de 15 meter.

Aangeraden vangplaathoogte voor een betrouwbare monitoring van witte vlieg, Macrolophus pygmaeus and Nesidiocoris tenius. Monitoring met behulp van vangplaten is een veel gebruikte techniek om te detecteren welke plagen er in het gewas zitten en wat de omvang van hun populatie is. Omdat verschillende plagen en nuttigen op verschillende plaatsen in het gewas voorkomen krijg je, afhankelijk van de hoogte waarop je je vangplaat hangt, andere resultaten. Indien het doel van de monitoring vooral witte vlieg (kas-en tabakswitte vlieg), Macrolophus pygmaeus en Nesidiocoris tenius is, raden we aan om de platen op te hangen ter hoogte van de kop. Vooral voor Macrolophus en Nesidiocoris zal dit de vangkans aanzienlijk doen toenemen en het is praktisch werkbaar. Worden vangplaten dieper in het gewas opgehangen, dan zullen meer witte vliegen terug te vinden zijn maar minder Macrolophus. Omdat de vangkans van Macrolophus in het algemeen kleiner is dan de vangkans van witte vlieg is moet vooral met dit organisme rekening gehouden worden. De positie die Macrolophus bevoordeeld heeft dus de voorkeur. Daarnaast zal een praktische overweging ook doorslag gevend zijn. Van Nesidiocoris is het ook bekend dat ze in de kop voorkomen, ze zullen dus ook terug te vinden zijn op de vangplaat op deze positie. Het is een goed idee om altijd van deze hoogte uit te gaan. Zo kunnen vangplaten onderling vergeleken worden en wordt de populatie Macrolophus in het gewas niet onderschat. Wanneer het gewas zal zakken of groeien moet de vangplaat dus mee de hoogte van de kop volgen.