Context

Populacja koni w naszym kraju w ostatnich 30 latach uległa drastycznemu zmniejszeniu, według danych PZHK aż o około 70% (z około 950000 sztuk w roku 1990 do około 285000 sztuk w roku 2021). Drastyczny spadek liczebności koni, a szczególnie koni ras objętych Programem Ochrony Zasobów Genetycznych Koni, w tym koni rasy huculskiej i koni rasy małopolskiej zobowiązuje do podejmowania wszelkich prób dostępnymi środkami w celu ratowania populacji zagrożonych wyginięciem. Jednym z działań jest utworzenie mobilnej stacji pobierania, oceny, kwalifikacji i zamrażania nasienia ogierów tych dwóch zagrożonych ras koni, szczególnie rasy małopolskiej. Działanie to wesprze utworzenie Banku Materiałów Biologicznych, w którym magazynowane będzie nasienie oraz krew i DNA pozyskane od cennych i pożądanych w populacji ogierów wspomnianych ras, a w przyszłości również cennych ogierów innych ras koni. Zmagazynowane nasienie wybitnych ogierów wesprze hodowlę koni tych ras, ułatwiając właścicielom klaczy dostęp do przechowywanego nasienia nawet po śmierci reproduktora. Jest to szczególnie ważne w przypadku hodowli koni małopolskich dla których inseminacja jest dopuszczona zapisami w programie hodowlanym, jednak z uwagi na małą liczebność ogierów tej rasy, które mogą kryć klacze objęte POZG utworzenie Banku Nasienia jest uzasadnione. W przypadku koni rasy huculskiej inseminacja dozwolona jest jedynie w szczególnych przypadkach za zgodą Komisji Księgi Stadnej, w związku z tym do tej pory nie istnieją „zbankowane” kolekcje nasienia ogierów huculskich

Additional comments

Obecna sytuacja w hodowli koni huculskich związana z realnym zagrożeniem zaniku 3 linii wybitnych ogierów, zmusza do podejmowania wszelkich działań mających na celu zabezpieczenie materiału genetycznego reproduktorów z tych wyjątkowych linii męskich dla zachowania bioróżnorodności genetycznej w obrębie rasy. Ułatwiony dostęp do użycia nasienia tych rozpłodników spowoduje większe zainteresowanie hodowców unasienianiem klaczy, zwiększając szanse przedłużenia tych cennych linii ogierów. Bardzo podobna sytuacja ma miejsce w obrębie rasy małopolskiej. Zdecydowana większość (70%) ogierów o wysokich wartościach użytkowych i cennych rodowodach jest w wieku > 15 lat. Zmagazynowane nasienie tych ogierów stanowić będzie nie tylko rezerwę genetyczną, ale ułatwi hodowcom dostęp do nasienia, zachęcając do inseminacji klaczy. W ramach realizowanego projektu zostaną przygotowane materiały promocyjne, które drogą elektroniczną a także przez Okręgowe i Wojewódzkie Związki Hodowców Koni, zostaną przekazane hodowcom. Informacje o zgromadzonym materiale biologicznym (nasienie) zostaną zamieszczone na stronach internetowych OZHK i WZHK, oraz przekazane do ODR-ów w województwach, w których prowadzi się hodowlę tych dwóch ras koni. Zakończenie projektu nie będzie zakończeniem podjętych działań w obszarze oddziaływania na hodowlę koni tych dwóch ras. Niezbędnym będzie nadzór merytoryczny i organizacyjny nad dystrybucją zgromadzonego materiału jak i fachowe doradztwo hodowlane. Efekty tych działań mogą być widoczne dopiero po około 5 – 8 lachach od zakończenia projektu (duża odległość międzypokoleniowa gatunku). Dlatego niezbędnym będzie prowadzenie dalszych obserwacji i prac badawczych.