Een veerkrachtige bodem betekent dat de bodem in staat is om zich te weren tegen ziekten en plagen en te herstellen van de schade. Bodemgezondheid wordt behouden door een goede vruchtwisseling en maatregelen die de bodembiodiversiteit verhogen. Bodembiodiversiteit heeft belangrijke functies voor een gezonde bodem. Voldoende organische stof (OS) is de basis voor een gezond bodemecosysteem met een hoge biodiversiteit omdat dit het eerste niveau is van het bodemvoedselweb. Organismen uit het bodemvoedselweb leveren nutriënten terug aan planten door afbraak van materiaal (bacteriën en schimmels); dragen bij aan een goede aggregatenstabiliteit en bodemstructuur; aan het waterhoudend vermogen; en aan weerstand tegen ziekten (schimmels, aaltjes, bacteriën, protozoën). Omdat OS afbreekt door natuurlijke processen en agrarische acitiviteiten, is het cruciaal om nieuwe OS terug te brengen in het systeem. Verschillende soorten OS zijn geschikt voor bepaalde organismen, dus een gebalanceerde input van verschillende soorten OS is eveneens belangrijk. Belangrijkste bronnen van OS zijn gewasresten, dierlijke mest, groenbemesters en compost. Deze bronnen hebben verschillende afbraaksnelheden. Een belangrijk kenmerk van het materiaal is de balans tussen koolstof (C) en stikstof (N) uitgedrukt in de C/N-verhouding. Het geeft het gemak van afbraak en de balans tussen twee fracties in OS aan: Actief organisch materiaal (inclusief micro-organismen) en resistent of stabiel organisch materiaal (humus). De actieve fractie breekt makkelijk af en draagt bij aan de biologische en chemische bodemvruchtbaarheid terwijl de resistente fractie voornamelijk bijdraagt aan de de fysieke bodemvruchtbaarheid.

In dit praktische voorbeeld van een vruchtwisselingsschema die is opgesteld voor de teelt in een kas in zuid-Spanje, zie je hoe en waarom een bepaalde volgorde en frequentie is ontworpen voor een groep gewassen. Je ziet ook hoe lokale factoren de rotatie beïnvloeden. In dit voorbeeld heeft de teler besloten om pompoen, paprika en mais als hoofdgewassen te telen met een frequentie van 1:4 (een gewas keert terug op dezelfde plek eens in de 4 jaar). In elk jaar worden twee gewassen na elkaar geteeld. In jaar 1 wordt pompoen geteeld, gevolgd door tuinboon. In jaar 2 wordt een groenbemester geteeld om de bodem te herstellen, gevolgd door kool. Paprika wordt geteeld in jaar 3, gevolgd door ui. In jaar 4 wordt dan weer een hoofdgewas geteeld, mais. Hierna wordt sla geteeld en de cyclus voltooid. De cyclus wordt herhaald dus na sla volgt weer pompoen. Op deze manier is er genoeg variatie in gewasfamilies zodat de bodem niet wordt uitgeput en wordt de nutriëntenbalans hersteld door het gebruik van groenbemesters en een goede afwisseling, terwijl de teelt van de hoofdgewassen nog steeds genoeg inkomsten opbrengt.

In dit praktische voorbeeld van een vruchtwisselingsschema die is opgesteld voor een perceel op een lichte zavelgrond in Nederland, zie je hoe en waarom een bepaalde volgorde en frequentie is ontworpen voor een groep gewassen. Je ziet ook hoe lokale factoren de rotatie beïnvloeden, zoals economische beweegredenen. In dit voorbeeld heeft de teler besloten om het hoofdgewas aardappel te telen met een frequentie van 1:4 (eens in de 4 jaar wordt aardappel geteeld). Dit is aan de krappe kant, 1:5 is veiliger, maar op basis van de aaltjesanalyse van dit perceel wordt een laag risico verwacht terwijl aardappel een hoge economische opbrengst heeft. De andere hoofdgewassen zijn wortel, suikerbiet en wintertarwe. De aaltjesanalyse laat een hoog risico zien op Trichodorus. Elk jaar wordt één hoofdgewas geteeld, soms gevolgd door wintertarwe of een groenbemester in het najaar. In jaar 1 wordt wortel geteeld, gevolgd door mosterd als groenbemester om de groeiomstandigheden voor het belangrijkste gewas (aardappel) te optimaliseren. In jaar 2 wordt aardappel geteeld met een braakperiode na de oogst, om suikerbiet te telen in jaar 3. Na suikerbiet wordt in hetzelfde jaar nog wintertarwe geteeld. In jaar 4 loopt de teelt van wintertarwe door, gevolgd door raaigras als groenbemester. In jaar 5 wordt tot slot weer de hele cyclus herhaald, te beginnen met wortel.

Het plan voor een vruchtwisseling wordt bepaald door de lokale omstandigheden, maar een aantal algemene stappen zijn altijd van toepassing. De vruchtwisseling wordt gebalanceerd door teeltmaatregelen op bedrijfs- en perceelsniveau op eenjarige en meerjarige basis. De vruchtwisseling wordt per perceel opgesteld en aangepast: aan de hoeveelheid producten die u wilt oogsten

van elk gewas in een jaar; om het risico gelijkmatig te spreiden (inkomen afhankelijk van meerdere gewassen); om aan de marktvraag te voldoen. De volgende algemene stappen zijn van toepassing: Ga na of u problemen heeft met aaltjes. Overweeg een bodemanalyse om de mate van aantasting door parasitaire aaltjes vast te stellen. Bedenk welke schimmelziekten u verwacht, want maar enkele kunnen geanalyseerd worden. Beslis welke hoofdgewassen je wilt telen en welke rassen. Sommige rassen van hetzelfde gewas zijn minder gevoelig of zelfs resistent voor sommige ziekten en plagen, terwijl anderen aaltjessoorten zelfs kunnen vermenigvuldigen. Maak een eerste ontwerp waarin je bij voorkeur boven de minimumfrequentie teelt (tabel 1). Neem ook de vruchtwisseling van de afgelopen jaren mee. Gebruik de Best4Soil online tool (https://www.best4soil.eu/database/nl) om te zien welke aaltjes en door bodem overdraagbare schimmels gerelateerd zijn aan je gewassen en pas je ontwerp aan: Wissel een waardplant af met een nietwaardplant voor minstens 1 teeltcyclus. Als het perceel een hoge besmettingsgraad heeft van een bepaald aaltje, bedenk hoe je dit

kunt verminderen. Wees u ervan bewust dat bepaalde soorten

goed kunnen zijn tegen één aaltje of ziekte, maar tegelijkertijd vatbaar zijn voor een ander.

Als een gewas lange tijd op hetzelfde perceel wordt geteeld, daalt de opbrengst van het gewas. Belangrijke oorzaken zijn ziekten en aaltjes, bodemplagen die een vatbare waardplant nodig hebben om te overleven en zich te vermenigvuldigen. Hoewel gewasbescherming een brede aanpak vereist, is de basis voor een gezonde bodem een goede vruchtwisseling: een geplande volgorde van specifieke gewassen die achtereenvolgens op hetzelfde perceel worden geteeld. Het uiteindelijke resultaat – een hogere opbrengst – hangt echter sterk af van de keuze, frequentie en volgorde van de gewassen, afstemming op lokale omstandigheden en integratie met andere teeltmaatregelen. Normaal gesproken wordt voor elk perceel een vruchtwisseling opgesteld op basis van de plaatselijke biologische omstandigheden (bijv. aaltjesaantasting) en vervolgens op bedrijfsniveau aangepast. In een goede vruchtwisseling blijft de bodem langdurig gezond en wordt de ziekte- en plaagdruk laag gehouden, wat resulteert in voldoende opbrengst aan gewassen van hoge kwaliteit. Bijkomende redenen om een goede vruchtwisseling toe te passen zijn behoud van een goede bodemvruchtbaarheid en -structuur. Er zijn duizenden bodemaaltjes, die gelukkig niet allemaal schadelijk zijn. Of aaltjes een probleem vormen, hangt af van het waardplantbereik, de mobiliteit en persistentie van de aaltjes en de schade die ze aanrichten.

Inunderen is het opzettelijk onder water zetten van landbouwgrond met als doel bestrijding van bodemziekten. De methode werd in Nederland in 1945 bij toeval ontdekt doordat een polder die een zomer onder water had gestaan, na droogvallen geen problemen meer bleek te hebben met het wortellesieaaltje Pratylenchus penetrans. De methode werd vervolgens door bloembollenkwekers ingezet om naast wortellesieaaltjes ook het stengelaaltje Ditylenchus dipsaci te bestrijden. Nematoden zijn waterdieren dus verdrinken kunnen ze niet. Het is de zuurfstofloosheid en de stoffen die vrijkomen bij de anaerobe vertering van organisch materiaal, die dodelijk zijn. Voorwaarden voor een geslaagde inundatie zijn: een vlak perceel, de beschikbaarheid van zoet water en een hoge grondwaterstand. Dit laatste is van belang omdat het anders niet mogelijk is het perceel onder water te houden zonder constant vers water aan te voeren. Met het verse water wordt immers ook weer zuurstof ingebracht. Voor een goed effect is 14 weken onder water bij bodemtemperaturen boven de 16 graden Celsius, het advies. Inundatie is effectief gebleken voor de bestrijding van aardappelcysteaaltjes, Meloidogyne hapla, M. chitwoodi en P. penetrans. Niet bestreden worden het bietencysteaaltje (Heterodera schachtii) en M. naasi. Van de schimmels is aangetoond dat lakschurft op aardappel (Rhizoctonia solani AG 3) goed wordt bestreden dat geldt niet voor de Rhizoctonia op bieten, peen, mais en schorseneren (Rhizoctonia solani AG 2-2 IIIB) en Pythium. Verticillium dahliae, V. longisporum en Sclerotinia sclerotiorum overleven inundatie niet. Helaas gaat dit niet op voor S. cepae, de witrot in uien. Voor de regio's waar inundatie uitvoerbaar is, biedt de methode veel mogelijkheden.

Anaërobe bodembesmetting (ASD) is een alternatief voor chemische bodembehandelingen ter bestrijding van bodemziekten en plagen (nematoden). Deze methode wordt in detail beschreven in het factsheet ASD: praktische informatie. Deze vindt u op www.Best4Soil.eu. Het principe van de methode is dat een grote hoeveelheid vers organisch materiaal (gras, groenbemesting etc.) in de bodem wordt ingewerkt en afgedekt met luchtdicht plastic folie. Na 6-8 weken bij bodemtemperaturen boven 16 graden Celsius worden veel bodemziekten,bodemplagen (nematoden) en onkruid bestreden. Voorbeelden van schimmels die effectief door ASD worden bestreden zijn: Rhizoctonia solani AG3, Sclerotina sclerotiorum en Verticillium dahliae. Over het algemeen worden ook wortelonkruiden goed aangepakt. Dit is bij de meeste zaadonkruiden niet het geval. Plantparasitaire nematoden overleven de behandeling niet, met uitzondering van de Trichodoriden. Helaas overleven regenwormen, springstaarten en sommige antagonisten de ASD behandeling niet. Zo gaat de weerbaarheid tegen de schimmel Pythium in eerste instantie verloren. Daarom wordt geadviseerd om in het eerste seizoen na toepassing van ASD geen gewassen te telen die gevoelig zijn voor Pythium. Een jaar later zal de weerbaarheid tegen Pythium zijn hersteld. De afdekking met plastic maakt ASD tot een dure methode die alleen economisch haalbaar is in hoogsalderende gewassen zoals asperges en aardbeien. Maar ook de sanering van eerste introducties op kleine oppervlakten is een realistisch scenario. In de plastic tunnels met groenteproductie, bijvoorbeeld in Spanje, zou de ASD gecombineerd kunnen worden met biosolarisatie met slechts weinig extra kosten.

Humus besteht großteils aus Kohlenstoff, welcher wiederum aus verschiedenen Stadien der Verrottung von Pflanzen- und Tierresten resultiert. In Europäischen Äckern ist der typische Humusgehalt zwischen unter 1 % bis über 6 %. Humus hat einen enormen Einfluss auf die chemischen, physikalischen und biologischen Eigenschaften unserer Böden, er ist von kritischer Bedeutung für unsere Bestände, Betriebe, die Umwelt und sogar das Klima, und deswegen auch für die gesamte Gesellschaft. Bezüglich der physikalischen Eigenschaften hat der Humusgehalt einen starken Einfluss auf die Verkrustung, die Aggregatsstabilität, Wasserinfiltration und -speicherung, sowie Luftporenvolumen und Gasaustausch. Ein höherer Gehalt verbessert sogar die Bearbeitbarkeit. Aus einer chemischen Perspektive sind die verbesserte Austauschkapazität von Nährstoffen (KAK), das höhere Nährstoffspeichervermögen sowie die größere Nährstoffdynamik, wichtig. Für bestimmte Aspekte ist der biologische Einfluss eines höheren Humusgehalts der wichtigste. Je höher der Humusgehalt auf dem Feld, desto mehr Nahrung und Lebensraum gibt es für das Bodenleben. Dies hat einen signifikanten Einfluss auf die Fähigkeit, bodenbürtige Krankheiten zu unterdrücken, sowie im nächsten Schritt, die Pflanzenbestände gesünder zu halten.Intensive Bodenbearbeitung hat sich als Maßnahme zum Humusabbau erwiesen und hinterlässt den Boden mit dem Risiko zur Erosion. Wenn alle Ernterückstände, wie Stroh, verkauft werden, wird hier ebenfalls Humus dem Boden entzogen. Als Bauern könne wir den Humusgehalt aber auch steigern, indem wir Fruchtfolge und Begrünungsmanagement betreiben, mehrjährige Leguminosen anbauen, oder Kompost und organische Bodenhilfsstoffe ausbringen.

Kompost entsteht durch Verrottung verschiedener organischer Materialien. Einer der größten Vorteile von Kompost ist, dass er eine riesige Bandbreite an verschiedenen Mikroorganismen enthält. Die Mikroben unterstützen die Pflanzen nicht nur bei der Mobilisierung der Mikroorganismen, sondern helfen auch dabei, bodenbürtige Krankheiten zu unterdrücken, welche anonsten unsere Pflanzenbestände negativ beeinflussen würden. Neben dem mikrobiellen Effekt auf bodenbürtige Krankheiten haben sich auch chemische und physikalische Effekte als effektiv erwiesen. Kompostanwendung erhöht das Humusgehalt und Nährstoffe. Dies ist wichtig für die Nährstoffdynamik, die Wasserinfiltration und -speicherfähigkeit, aber auch für die Aggregatsstabilität und Bearbeitbarkeit des Bodens. Neben den Produktionkosten und dem Bedarf für professionelle Ausrüstung ist die Kompostqualität ein sogar noch wichtigerer Aspekt. Die Ausbringung eines ungeeigneten Komposts kann nie wieder rückgängig gemacht werden. Kennen Sie die Kompost, bevor sie ihn auf ihr Feld aufbringen. Die wichtigste Information dabei ist, welches Ausgangsmaterial zur Produktion des Komposts verwendet wurde (ein großer Vorteil, wenn man Kompost selbst herstellen kann, da man selbst über das Ausgangsmaterial entscheidet). Dies gibt ihnen bereits eine Idee, wonach sie im Kompost suchen müssen. Gibt es dort ein Risiko für Störstoffe, Schwermetalle, Pestizidrückstände oder andere Materialien? Wenn der Kompost sauber ist, schaut man die Nährstoffmengen und andere chemische und physikalische Parameter mittels Laborkontrollen an. Ein wichtiger Test ist auch der biologische Komposttest, welcher im Video über Kompostqualität näher beschrieben wird.

Kompost entsteht durch die Verrottung von organischem Material wie Pflanzenreste oder Tiermist. Der meiste Kompost wird mit dem sogenannten Heißrotteverfahren produziert. Für die Kompostierung ist es notwendig, Sauerstoff zur Verfügung zu haben, da die Mikroorganismen, welche die Hauptarbeit leisten, diesen für die Atmung benötigen. Um gute Ergebnisse zu erzielen, benötigt man Maschinen um den Kompost zu wenden. In den meisten Fällen wird ein traktorbetriebener Kompostwender notwendig sein. Diese Ausrüstung kann oftmals angemietet werden (Lohnunternehmer), oder um Kosten zu sparen, gemeinsam mit anderen Bauern in Gemeinschaft eingesetzt werden. In der Praxis werden verschiedene Ausgangsmaterialien in Schichten, die als Mieten (ca. 3 m breit, 1,5 m hoch und in praktikabler Länge) geformt sind, aufgelegt. Diese Mieten werden dann befeuchtet und mit einem Kompostwender abgemischt. Nach dem ersten Umsetzen muss der Feuchtigkeitsgehalt geprüft werden. Nach einem Tag wird der Prozess weiter beobachtet und beim Erreichen von 65°C in der Mitte, wird abermals umgesetzt. In weiterer Folge wird der Feuchtigkeitsgehalt und die Temperatur geprüft und wenn richtig durchgeführt, wird sich nach 6-8 Wochen der Prozess verlangsamen und der Kompost reifen. Was sind die Hauptvorteile von Kompost und warum sollten Sie überlegen, diesen auf Ihrem Betrieb einzusetzen. Kompost enthält eine riesige Vielfalt an Mikroorganismen welche die Artenvielfalt auf dem Feld erhöhen und damit helfen, bodenbürtige Krankheiten zu reduzieren. Hauptnährstoffe, Spurenelemente, organische Substanz und Huminstoffe sind ebenfalls enthalten und alle Stoffe zusammen helfen, Ihre Bestände gesünder und ertragreicher zu machen.

Regenwurmhumus ist die natürlichste Art von Kompost, er wird mit Hilfe von speziellen Regenwürmern produziert. Dünne Lagen organisches Material werden an der Oberfläche aufgetragen und von den Regenwürmern und Mikroorganismen zu Regenwurmhumus verarbeitet. Diese Verfahren ist ein wichtiger Teil des Naturkreislaufs, daher kennen die Pflanzen das Endprodukt sehr gut und haben sich im Laufe der Evolution daran angepasst um alle Eigenschaften voll zu nutzen. Es benötigt bestimmtes Wissen und Erfahrung um erfolgreich auf Betriebsebene angewendet zu werden. Die temperatur darft 35°C nicht überschreiten, da ansonsten die Regenwürmer abgetötet oder zumindest flüchten würden. Am wichtigsten ist die große Vielfalt an Mikroorganismen im Regenwurmhumus. Wenn diese Mikroben auf das Saatgut aufgebracht werden (wie man es zum Beispiel mit Rhizobien bei Leguminosen macht), kann die Vielfalt an Mikroorganismen im Boden angepasst werden. Dies kann eine wichtige Art sein, bodenbürtige Krankheiten zu unterdrücken, aber auch um Nährstoffe, wie Phosphor zu mobilisieren. Neben dem Vorhandensein von Hauptnährstoffen, Spurenelementen, Huminstoffen und dem gespeicherten Kohlenstoff, sind noch andere wichtige Substanzen im Regenwurmhumus enthalten, die sogenannten Pflanzenhormone. Diese Wirrkstoffe können von den Pflanzen genutzt werden, indem sie die Keimung, das Wurzelwachstum und die Blüte fördern. Regenwurmhumus ist ein sehr spezieller Kompost, er wird nicht verwendet um in Tonnen auf Felder ausgebracht zu werden, sondern eher um Saatgut zu beimpfen, Komposttee damit zu erzeugen oder dient als Zuschlagstoff für torffreie Kultursubstrate.

Kompost entsteht durch die Verrottung von organischem Material wie Pflanzenreste oder Tiermist. Kompostierung findet nur dann statt, wenn Sauerstoff vorhanden ist, da die Mikroorganismen, welche die Hauptarbeit in der Kompostierung leisten, Sauerstoff benötigen. Der meiste Kompost wird mit dem sogenannten Heißrotteverfahren produziert.Um beste Resultate zu erzielen, sollte eine Technologie vorhanden sein, um die Kompostmieten umzusetzen. Auch wenn es möglich ist, geringe Mengen von ein paar Kubikmetern händisch umzusetzen (zB.: für die Produktion von Komposttee), ist es doch in den meisten Fällen notwendig, einen traktorgetriebenen Kompostwender einzusetzen. Eine andere Methode ist Wurmkompostierung, eine Kompostierungsmethode unter Einbeziehung von speziellen Regenwürmern. In diesem Fall ist kein Wenden notwendig, aber dieses Verfahren benötigt spezielles Wissen und eine Betreuung über das ganze Jahr, ansonsten würden die Regenwürmer verschwinden. Während der Wurmkompostierung dürfen die Temperaturen 35°C nicht überschreiten, ansonsten würden die Regenwürmer darunter leiden. Der Nachteil dieses Verfahrens ist, daß Unkrautsamen und pathogene Keime im Ausgangmaterial nicht unbedingt abgetötet werden. Welche sind die wichtigsten Vorteile von Kompost und warum sollte man überlegen, Kompost am eigenen Betrieb einzusetzen? Kompost enthält eine riesige Vielfalt an Mikroorganismen, welche die Artenvielfalt auf dem Acker erhöhen und so, bei der Kontrolle von bodenbürtigen Krankheiten helfen. Hauptnährstoffe, Spurenelemente, organische Substanzen und Huminstoffe befinden sich ebenfalls im Kompost, welche es Ihren Pflanzen einfacher machen, gesund und ertragreich zu sein.

Comme le compost est un produit naturel, la composition finale et les caractéristiques de chaque compost sont différentes. Selon le substrat initial, le processus de compostage et la maturité / stabilité d’un compost, ses caractéristiques et donc sa qualité peuvent varier. Pour l’application correcte et optimale d’un compost, il est important de déterminer sa qualité avant son application. Cette qualité peut être mesurée avec trois tests chimiques c.-à-d. la détermination du pH, de la salinité et des trois formes d’azote minéral, et deux tests biologiques, les tests du cresson ouvert et fermé. Ces tests peuvent être effectués avec un équipements simple et l’interprétation des résultats peut être fait à l’aide d’un tableau publié dans la fiche technique Best4Soil sur la qualité de compost. D’autres paramètres de qualité importants sont la teneur de P2O5, K2O, Mg, Ca et carbone du compost. L’analyse de ces paramètres étant plus complexe, un échantillon doit être analysé par un laboratoire spécialisé. Un compost doit être humide pour permettre aux micro-organismes d’être actifs. Si le compost est trop sec, aucune activité microbienne n’est possible, ce qui stoppe le processus de transformation. Si le compost est trop humide, des processus microbiens indésirables ont lieu dans des conditions anaérobies et le compost peut avoir une mauvaise odeur et contenir des acides phytotoxiques. Un test simple permet de contrôler le taux d’humidité d’un compost, c’est le « test de la poignée ». Vous prenez une poignée de compost, vous le pressez fermement, puis vous ouvrez le poing. Si le compost est trop sec, il se désagrège. Si le taux d’humidité est normal, le compost a une bonne tenue. Si le compost est trop humide, de l’eau s’écoulera de votre poing.

Dans les 4 meilleures pratiques promues par le réseau Best4Soil, les microorganismes du sol sont un facteur majeur pour réduire la pression des maladies du sol. Les 2 pratiques préventives, soit le compost/amendements organiques et les couverts végétaux/engrais verts, augmentent l’activité et le nombre de micro-organismes antagonistes des agents pathogènes et des nématodes du sol. Ces micro-organismes sont appelés antagonistes microbiens. Les 2 pratiques curatives, la DAS et la solarisation, reposent également sur l’action des antagonistes microbiens. Une autre utilisation des antagonistes microbiens sont les agents de lutte biologique (ALB), des micro-organismes produits à des fins commerciales ayant la capacité à réduire certaines maladies du sol. Les antagonistes microbiens ont un effet positif indirect sur les plantes parce qu’ils réduisent la pression des agents pathogènes sur les plantes cultivées. Mais il y a aussi un grand nombre de micro-organismes dans le sol, qui ont un effet positif direct sur la croissance et la santé des plantes. Parmi ces microorganismes, on peut citer les rhizobactéries, des bactéries qui sont situées sur ou à proximité des racines. Un deuxième groupe est celui des micro-organismes qui induisent un mécanisme de défense systémique. Des bactéries et des champignons peuvent stimuler une telle résistance systémique induite (RSI). Les fongicides, bactéricides et nématicides contenant des ALB comme composants actifs sont disponibles dans le commerce. Leur efficacité a été démontrée puisqu’ils sont homologués. Comme ils peuvent être onéreux par rapport aux produits plus traditionnels, leur application devrait être réservée au traitement des graines ou des racines des plantules avant la plantation.

La biofumigation consiste à utiliser des engrais verts qui, après avoir été enfouis dans le sol, y libèrent des molécules biocides. Pour les brassicacées, le groupe de plantes le plus important utilisé pour la biofumigation, la transformation des glucosinolates en isothiocyanates toxiques et volatils se produit lors de la dégradation des cellules végétales. Plus le nombre de cellules brisées et libérant des glucosinolates est élevé, plus le pic des isothiocyanates sera élevé. Ceci est essentiel pour l’efficacité de la biofumigation. Par conséquent, les plantes doivent être broyée aussi finement que possible. La quantité d’isothiocyanates nécessaire à une lutte efficace dépend des pathogènes, des nématodes et des graines de mauvaises herbes ciblés. Pour les microsclérotes plus résistants comme ceux de Verticillium dahliae, les brassicacées ne libéreront pas suffisamment d’isothiocyanates pour assurer une lutte efficace au plein champ. Une alternative consiste à utiliser des tourteaux déshydratés de cultivars de brassicacées à teneur élevée en glucosinolates. Ces produits sont disponibles dans le commerce et sont principalement épandus à la volée sous forme de granulés ou de poudre et enfouis dans le sol avant la mise en place de la culture. Une fois en contact avec l’eau du sol, les glucosinolates se transforment en isothiocyanates. L’irrigation après l’enfouissement de ces produits accélère cette transformation et favorise également la diffusion et la dispersion des isothiocyanates dans le sol. Le deuxième groupe de plantes utilisées pour la biofumigation sont des variétés de sorgho et sorgho fourrager à haute teneur en dhurrine, une substance transformée en cyanure d’hydrogène toxique.

Les couverts végétaux ont des effets positifs sur la structure du sol, réduisent l’érosion le lessivage des éléments nutritifs, empêchent le développement des mauvaises herbes et alimentent le microbiome du sol. Certaines espèces peuvent également fixer des nutriments et utilisés comme engrais verts, contribue à la séquestration du carbone. Pour une production supplémentaire de biomasse afin d’améliorer la fertilité du sol, d’augmenter sa teneur en matière organique et pour la culture dans des zones moins favorables, les mélanges d’espèces garantissent un meilleur établissement des couverts végétaux et une biomasse élevée. Un groupe bien étudié de mélanges d’espèces est celui des mélanges graminées-légumineuses. De tels mélanges permettent une excellente répartition des racines dans le sol. Un autre avantage des mélanges graminées-légumineuses est qu’ils peuvent également être utilisés pour nourrir le bétail, ce qui les rend intéressants pour les régions qui ont des systèmes d’exploitation mixtes, comme les grandes cultures et la production laitière. Les mélanges pour couverts végétaux et engrais verts sont disponibles sur le marché; ils sont souvent adaptés à des usages spécifiques. Il est compliqué de préparer ses propres mélanges, la proportion des semences ne reflétant pas la proportion des plantes une fois que la culture est complètement développée. Il est important de bien choisir la date du semis, en particulier en Europe du Nord, où les températures chutent en automne. Lorsque les couverts végétaux et les engrais verts sont semés trop tard, ils ne rempliront pas les fonctions que l’on attend d’eux, en particulier couvrir rapidement le sol pour empêcher le développement des mauvaises herbes et réduire l’érosion.

Les couverts végétaux et les engrais verts sont utilisés pour lutter contre les maladies du sol dans les grandes cultures et cultures horticoles. Mais comme leur efficacité immédiate est inférieure à celle des méthodes plus radicales telles que la désinfestation chimique des sols ou les traitements thermiques, ils doivent être utilisés dans un but plus préventif et stratégique. Pour lutter contre certaines espèces de nématodes, on peut utiliser des couverts végétaux résistants aux nématodes. Les espèces de brassicacées constituent un groupe important pour la culture dans les régions plus froides. Différentes espèces d’œillet d’Inde sont également connues pour leur effet suppressif sur certaines espèces de nématodes. Un troisième groupe de couverts végétaux résistants à différents nématodes est le sorgho et le sorgho fourrager. Ce groupe est plus adapté aux régions plus chaudes. Les espèces à croissance rapide font d’excellents couverts végétaux, car elles empêchent la croissance des mauvaises herbes en couvrant rapidement la surface du sol. Le sarrasin, qui appartient à la famille des Polygonaceae, et la phacélie, qui fait partie de à la famille des Boraginaceae, peuvent servir d’alternative aux espèces de brassicacées à croissance rapide. Parfois, les engrais verts ou les couverts végétaux ne sont pas considérés comme une culture utile, car ils ne génèrent pas de profit direct et que leur effet n’est pas immédiatement visible. Pour obtenir un effet positif sur la santé du sol, la mise en place et la croissance de la culture doivent réussir. Il est important d’utiliser des semences saines avec un taux de germination élevé, de bien préparer le lit de semences, de semer dans de bonnes conditions, en apportant suffisamment d’éléments nutritifs.

La solarización es un método de desinfección del suelo útil para reducir el nivel de arvenses y patógenos de plantas en el suelo, así como para restablecer la salud del suelo cultivado intensivamente y recuperar su fertilidad. La solarización consiste en cubrir un suelo húmedo con plástico transparente (generalmente polietileno), durante 4-6 semanas en el periodo del año en que la radiación solar y las temperaturas son más elevadas. Esto es del 15 de junio al 1 de septiembre en las latitudes mediterráneas. El riego del suelo cerca de la saturación de agua antes y/o después del despliegue de la película asegurará una buena transmisión de calor a todas las partes del suelo. La humedad deseada puede asegurarse con tensiómetros que miden entre 0-10 cb. Se utiliza plástico transparente para permitir que la radiación solar penetre en el suelo, calentando el agua del mismo. Se requiere una alta estanqueidad del plástico para evitar las pérdidas de aire caliente del suelo. Las sombras en los invernaderos reducen la interceptación de la luz por el suelo, por lo que deben ser enrolladas o retiradas. La mayoría de los patógenos transmitidos por el suelo se inactivan térmicamente cuando se exponen durante 30 minutos a temperaturas que oscilan entre 45-55 ºC. Estas temperaturas se alcanzan fácilmente a 15 cm de profundidad en los suelos bien solarizados. La adición de materia orgánica fresca en el suelo antes de la solarización se llama biosolarización. Esta práctica aumenta la eficacia de la solarización ya que la incorporación de materia orgánica mejora la salud del suelo y la cantidad y diversidad de microorganismos no patógenos. Si quiere más información, puede consultar los vídeos y hoja divulgativa, así como visitar www.best4soil.eu

La solarización y la biosolarización tienen ventajas, como su amplio espectro de acción, por lo que el nivel de protección para el cultivo siguiente es elevado. Comparada con otras técnicas, la solarización tiene un costo reducido con una alta eficacia. Otra ventaja es la ausencia de residuos tóxicos, no siendo necesario un intervalo de aplicación antes de la plantación. Solarización y biosolarización son métodos naturales, permitidos para todo tipo de sistemas de producción certificados, incluida la agricultura ecológica. La biosolarización contribuye a reducir los residuos generados en la explotación, ya que pueden enterrarse los propios restos vegetales. Sin embargo, existen algunas desventajas asociadas a la solarización, como la necesidad de condiciones muy específicas para obtener resultados eficientes, principalmente altas temperaturas y días soleados que no siempre se corresponden con los períodos de barbecho en las zonas templadas. Además, este período debe abarcar más de 4 semanas, siendo ideales 6 semanas. Son prácticas adaptadas a cultivos de invernadero. Al aire libre el plástico quedará expuesto al viento, pájaros, ... Otra desventaja de la solarización es el efecto sobre los organismos beneficiosos. La mayoría de los hongos beneficiosos reducirán su presencia en los suelos solarizados, pero algunas bacterias beneficiosas permanecerán, o incluso aumentarán sus poblaciones. Además, la lixiviación de minerales o contaminantes puede crear un problema, por lo que es sumamente importante controlar el suministro de agua para mojar el suelo antes de cubrirlo, evitando superar la saturación del suelo. Si quiere más información, puede consultar los vídeos y hoja divulgativa, así como visitar www.best4soil.eu

El suelo está habitado por una diversidad de minúsculos seres vivos. La mayoría de ellos participan en la degradación de la materia orgánica, contribuyendo a la transformación de los desechos orgánicos en nutrientes minerales y materia orgánica, esenciales para alimentar a las plantas y mantener la salud del suelo. Sólo un pequeño número de estos organismos puede perturbar las funciones normales de la planta, causándoles enfermedades. Son los denominados patógenos de origen edáfico, y las enfermedades se clasifican como enfermedades de origen edáfico. Hay síntomas generales que suelen asociarse con estas enfermedades. Muchos de ellos comienzan en las raíces o en la base del tallo. Los nematodos causan lesiones o deformaciones en las raíces, los hongos causan necrosis, pudrición de los tejidos o chancro. En otros casos, los hongos colonizan los vasos del xilema después de penetrar a través de las raíces, lo que provoca una reducción de la captación de agua y minerales. Con la progresión de la enfermedad aparecen amarilleamientos y/o marchitamiento. Las condiciones calurosas y secas aceleran el desarrollo de estos síntomas, que pueden confundirse fácilmente con una falta de riego. Un problema para reconocer las enfermedades de origen edáfico es que en la fase temprana del desarrollo de la enfermedad, las partes de la planta que están por encima del suelo, como las hojas o los tallos, no muestran síntomas, aunque afectan al crecimiento del cultivo. Por todo ello, el diagnóstico correcto es crucial para saber si un patógeno es responsable de los síntomas. El diagnóstico permitirá un manejo eficiente del suelo en el futuro. Si quiere más información, puede consultar los vídeos y hoja divulgativa, así como visitar www.best4soil.eu

Anaërobe grondontsmetting (ASD) is een alternatief voor chemische grondontsmetting. ASD bestrijdt een breed scala aan bodemziekten, plagen (nematoden) en onkruid. De methode is gebaseerd op het inwerken van gemakkelijk afbreekbaar organisch materiaal in de bodem, waarna de bodem wordt afgedekt met een zuurstof ondoorlatende folie (VIF, Virtually Impermeable Film). Dit om de instroom van zuurstof te voorkomen, zodat een anaërobe omgeving ontstaat. Alle zuurstof wordt verbruikt door de bodem microorganismen terwijl ze het organisch materiaal afbreken. Voor sommige organismen zijn deze anaerobe omstandigheden alleen al dodelijk. Het organisch materiaal wordt verder afgebroken door fermentatie, waarbij vluchtige vetzuren vrijkomen die dodelijk zijn voor vele andere soorten bodemorganismen. Veel nuttige soorten overleven zowel anaërobie als deze vluchtige stoffen, dus er is geen sprake van sterilisatie. Het is belangrijk dat de bodemtemperatuur boven de 16 graden Celsius ligt en dat de bodem goed vochtig (veldcapaciteit) is. Dit zijn voorwaarden voor een actief bodemleven. Veertig ton fijn gehakt plantmateriaal is nodig om een bouwvoor van 40 cm diepte te behandelen. Hoe fijner het organisch materiaal des te gemakkelijker de micro-organismen het organisch materiaal kunnen koloniseren en des te sneller het zuurstofgebrek zich kan ontwikkelen. Het plastic moet sterk genoeg zijn om niet te beschadigen en luchtdicht (VIF). De grond moet gedurende een periode van 6-8 weken afgedekt blijven. In warmere gebieden zoals de Mediterranae wordt de ASD automatisch gecombineerd met biosolarisatie omdat de bovenlagen van de bodem hoge temperaturen bereiken. Ga voor meer informatie in factsheets en video's naar www.best4soil.eu

Een gezonde bodem is belangrijk voor de toekomst van de Europese land- en tuinbouw productie. Vooral in intensieve teeltsystemen, bodemgebonden ziekten en plagen zijn een belangrijke factoren met een negatief effect op de bodemgezondheid. Nieuw ontwikkelde best practices en een gezonde vruchtwisseling maken het mogelijk om de bodemgezondheid te verbeteren of goed te houden. BEST4SOIL heeft videos en fact sheets gemaakt over best practices, een database ontwikkeld en organiseert een 'praktijknetwerk' in Europa, voor agrariërs, adviseurs, onderzoekers en het landbouwkundig onderwijs. Dit netwerk promoot praktijkrijpe kennis over de best practices voor de beheersing van bodemgebonden ziekten: een goede vruchtwisseling als basis voor de preventie van bodemgebonden ziketen en maatregelen die preventief werken (inzet van compost, andere organische meststoffen, groenbemesters, vanggewassen) en maatregelen die een bestrijdend effect hebben (anaerobe grondontsmetting en (bio)solarisatie). BEST4SOIL organiseert bijeenkomsten in 20 Europese landen. Uitwisselen van kennis over bodemgezondheid is het centrale thema in deze bijeenkomsten. Het belangrijkste doel van het BEST4SOIL netwerk is behoud, verbeteren of creëren van een goede bodemgezondheid in Europa. BEST4SOIL heeft een open access database met informatie over over een groot aantal ziekteverwekkers en aaltjes in diverse groente- en akkerbouwgewassen. Deze informatie helpt de praktijk bij het ontwikkelen van een gezonde vruchtwisseling en van geïntegreerde beheersstrategieën. Meer informatie, de videos en de fact sheets vind u op www.best4soil.eu

Resultaten. Groenbemestingsgewassen zijn een interessante en belangrijke bron voor de aanvoer van organische stof in de bodem, belangrijk om de bodem organische stof op een goed niveau te houden en voor een goede bodemvruchtbaarheid. Maar groenbemesters kunnen ook een negatieve invloed hebben op de gezondheid van de bodem, omdat ze vaak waardplant zijn voor plantparasitaire aaltjes. Heel belangrijk dat boeren hier rekening mee houden bij de keuze voor groenbemesters. Om slimme beslissingen te kunnen nemen, is het noodzakelijk te weten of er plantparasitaire aaltjes in het veld aanwezig zijn, en welke soort. Alleen dan kunnen boeren de juiste keuze maken. Wortellesie aaltje Pratylenchus Penetrans en wortelknobbelaaltje Meloidogyne chitwoodi zijn voorbeelden van aaltjes die regelmatig worden gevonden. Verschillende groenbemesters zijn een goede waardplant voor deze aaltjes. Het opnemen van deze groenbemesters in de vruchtwisseling vergroot het risico op opbrengstschade. Anderzijds zijn sommige groenbemesters een niet- of slechte waardplant voor deze groenbemestingsgewassen. Het opnemen van deze gewassen kan helpen om het aantal aaltjes te verminderen en het risico op gewasschade te verkleinen. Praktische aanbevelingen. Enkele voorbeelden voor aaltjes en groenbemesters. Pratylenchus penetrans: sterke vermeerdering door Italiaans raaigras en rammenas. Afrikaantje daarentegen geeft een actieve afname. M. chitwoodi: sterke vermeerdering door Italiaans raaigras, resistente bladrammenas geeft een verlaging van de populatie.. Kijk voor meer informatie op 'https://nematodes.soilhealthtool.eu/en-gb/Nematode-scheme'.

Resultaten. In Best4Soil is een database ontwikkeld die boeren en tuinders kan helpen bij de beheersing en bestrijding van plant parasitaire schimmels. Of bij het treffen van preventieve maatregelen om problemen met bodemschimmels in de toekomst te voorkomen. De database bevat informatie over 1) de waardplant status en vermeerdering van bodemschimmels voor een groot aantal gewassen en groenbemesters, voor diverse bodemschimmels: f.e. Rhizoctonia spp, Fusarium spp, Aphanomyces spp, Sclerotinia sclerotiorum, Verticillium dahliae, Pythium spp. .2) Informatie over mogelijke schade die kan ontstaan door debodemschimmels in verschillende gewassen en 3) Achtergrondinformatie over de bodemschimmels. Practische aaanbevelingen. 1) Met behulp van de database kunnen boeren en tuinders een 'schimmel-schema' maken voor hun eigen vruchtwisseling, met gewassen en groenbemesters. Hiermee kunnen ze zien welke schimmels zich sterk kunnen vermeerderen, zich tot schadelijke niveaus kunnen ontwikkelen met opbrengst en kwaliteitsschade tot gevolg, en 2) Voor het geval dat bodemschimmels in schadelijke dichtheden voorkomen kan het schema helpen slimme keuzes te maken ten aanzien van gewassen, gewasvolgorde en keuze van groenbemesters. Groenbemesters zijn belangrijk omdat ze grote impact kunnen hebben op de ontwikkeling van bodemschimmels. Conclusie: https://fungi.soilhealthtool.eu/en-gb/Pathogen-scheme' is een praktisch en krachtig instrument om bodemgezondheid te managen met betrekking tot bodemschimmels

Resultaten. In Best4Soil is een database ontwikkeld die boeren en tuinders kan helpen bij de beheersing en bestrijding van plant parasitaire aaltjes. Of bij het treffen van preventieve maatregelen om problemen metaaltjes in de toekomst te voorkomen. De database bevat informatie over 1) de waardplant status en vermeerdering van aaltjes voor een groot aantal gewassen en groenbemesters, voor diverse soorten aaltjes: cysten aaltjes, vrij levende aaltjes, wortelknobbelaaltjes, wortellesie aaltjes en stengelaaltjes. En ook informatie over virussen die worden overgebracht door aaltjes. 2) Informatie over mogelijke schade die kan ontstaan door de aaltjes in verschillende gewassen en 3) Achtergrondinformatie over de aaltjes. Practische aaanbevelingen. 1) Met behulp van de database kunnen boeren en tuinders een aaltjesschema maken voor hun eigen vruchtwisseling, met gewassen en groenbemnesters. Hiermee kunnen ze zien welke aaltjes zich sterk kunnen vermeerderen en tot zich tot schadelijke niveaus kunnen ontwikkelen met opbrengst en kwaliteitsschade tot gevolg. en 2) Voor het geval dat aaltjes in schadelijke hoeveelheden voorkomen kan het aaltjesschema helpen slimme keuzes te maken ten aanzien van gewassen, gewasvolgorde en keuze van groenbemesters. Groenbemesters zijn belangrijk omdat ze grote impact kunnen hebben op aaltjespopulaties, zowel in positieve als negatieve zin. Conclusie: https://nematodes.soilhealthtool.eu/en-gb/Nematode-scheme is een praktische en krachtig instrument om bodemgezondheid te managen met betrekking tot aaltjes